سرویس اقتصادی «فردا»: روزی نیست که هر یک از مسئولان دولتی درباره «رایگان بودن» سبد کالایی حرف نزنند. به نظر می رسد این دولت نیز بیشتر از آنچه با نگاه واقع بینانه به اجرای صحیح قانون هدفمندی یارانه بپردازد مانند دولت قبل با افراط در برخی رفتارهای تبلیغاتی در تخصیص سبد کالا گام گذاشته است. در روز های اخیر دست کم ده ها بار جزئیات این سبد کالایی شامل کالاهای خوراکی موجود در آن، روش پرداخت وجه آن و کسانی که این سبد را دریافت می کنند، اعلام شده است.
 
در ابتدای اجرای طرح از سقف 500هزارتومانی برای مشمولان این سبد گفته شد اما پس از یک‌روز که بسیاری از مردم به همین بهانه از دریافت سبد محروم شده بودند،  
 
در ادامه دولت برای تخصیص این سبد کالایی ستاد ویژه در وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی ایجاد کرده و سرانجام در یک اقدام تعجب برانگیز به دولت به اختصاص سبد کالا با محتوای  ۱۰ کیلو برنج هندی و دو بسته ۱۲ عددی تخم مرغ درون بسنده کرد. 

دکتر ابراهیم رزاقی، کارشناس اقتصادی و استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه تهران در این باره به خبرنگار «فردا» گفت:  سبد کالا نمونه مثلی است که می گوید ؛ کوه غرید، موش زائید! از این همه هیاهو و سخنرانی و جلسات اقتصادی که دولت برگزار کرد سبد کالا بیرون آمد. این برنامه سبد کالا یعنی سرکار گذاشتن همه ملت ایران. باید برای دولتی با این همه امکانات و زمانی که برای آن صرف کرده و  درنهایت به دادن برنامه سبد کالا رسیده است واقعا تاسف خورد.

وی در ادامه افزود: متاسفانه دولت به جای این که نگاه اصولی به موضوع یارانه ها داشته باشد به کار نمایدین و تبلیغاتی سبد کالا بسنده کرده است.  برای هر کاری یک هزینه ای باید پرداخت. هزینه ای که برای این کار شده است برای افکار عمومی و دولت بسیار زیاد خواهد بود. این همه جنجال برای سبد کالایی که تعداد کالا و تنوع آن بسیار کم است و نحوه توزیع آن هم بسیار تحقیر آمیز است. حجم آن برای تامین نیاز دو یا سه ماه یک خانوار کافی نیست.

رزاقی تصریح کرد: طوری تبلیغات صورت گرفته که انگار رقم ۸۰ هزار تومان مشکل بزرگی از مردم را حل می کند. توزیع این سبد کالا نشان داد که بسیاری از مردم ایران محتاج هستند و از قشر کم درآمد جامعه می باشند وگرنه دلیلی نداشت که با این سرمای هوا در این صف های طولانی منتظر دریافت سبد کالای به این ناچیزی بمانند. 

وی اظهار کرد:این همه تجربه از سالهای جنگ داریم. ارائه کالا در گذشته و بخصوص در دوران دفاع مقدس سابقه داشته، اما در آن زمان طوری عمل می شد که مردم نه از نظر حجم کالا و نه از نظر شأن خود دچار معذوریت نشوند. این همه تعاونی محلی، اداری، کارگری وجود دارد مگر نمی شود از این طریق و به نحو قشنگتری به دست مردم رساند.
 
این استاد دانشگاه  با انتقاد از توزیع برنج هندی در این سبد کالا نیز گفت: دولت مسئول رونق اقتصادی جامعه از نظر تولید است. وقتی دولت محصولات خارجی را توزیع می کند یک اشکالی وجود دارد. پس نقش تولید کننده داخلی چه می شود. کشاورز داخلی ضرر کند مهم نیست اما وارد کننده تولید خارجی ضرر کند مهم است؟ هنوز تفکرات مقاومتی جایگزین تفکرات لیبرالی نشده است. برنامه‌های اقتصادی دولت فعلی متاسفانه همسو با دولت قبلی است و به‌جای سرمایه‌گذاری و تقویت بخش تولید بر واردات تاکید می‌شود که نمود آن را می‌توان در عرضه برنج هندی در سبد کالایی مشاهده کرد.

 این اقتصاددان خاطرنشان کرد: اجرای چنین برنامه هایی از اعتماد مردم به دولت می کاهد. چنین طرح‌هایی در کشورهایی مثل برزیل هم اجرا شده است که موفق نبوده‌اند و مسوولان امر در عرصه اقتصاد با چنین برنامه‌هایی نمی‌توانند وجدان خود را در ارتباط با سیاستگذاری‌های غلط راحت کنند.

کار‌شناس مسائل اقتصادی کشور همچنین ادامه داد:  ایران10 میلیون بیکار تحصیلکرده دارد. این همه صنایع نیمه فعال دارد. اما دولت تمام وقت خود را صرف به توافق رسیدن برای بر سر مسائل سیاسی با اروپا و غرب گذاشته است که قطعا به توافق نمی رسد. دولت باید اقتصاد مقاومتی را اجرایی نماید. باید به مردم آموزش دهد که خودشان تلاش کنند تا نیاز به واردات نداشته باشیم و نفت را به این شکل صادر نکنیم. 

 این اقتصاددان همچنین تاکید کرد: دولت بهتر نیست با قاچاق و فساد مقابله کند و وقت گذراندن برای چیزی که نتیجه اش معلوم است کار بیهوده ای است. در این بین تنها پولدار پولدار تر می شود و فقیر فقیرتر. دولت باید از مردم مشارکت بخواهد و تعاونی ها را فعال کند. اگر می خواهیم به مردم به صورت کالا یارانه بدهیم به تعاونی ها اعتماد کنیم، به اقشار فقیر بدهیم، کسانی که مدام در این اقتصاد بیمار در حال ضرر کردن هستند. به تولید کننده یارانه دهد. نه اینکه تولید کننده داخلی را کنار بگذاریم و برنج وارداتی را وارد سبد کالای مردم کنیم.

وی در ادامه با اشاره به نحوه اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه نیز افزود: در اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها  باید بررسی شود که قرار است قیمت چه چیزی بالا رود. در بحث حامل های انرژی، افراد و مصرف کنندگان با هم متفاوت هستند. چه دلیلی دارد که افزایش قیمت برای همه اقشار یکسان باشد. دولت می خواهد تورم 25 درصد را پایین بیارد اما با این روند چطور می خواهد این کار را بکنند. دولت هیچ برنامه کنترلی برای کالاهای احتکاری ندارد. دولت فراموش کرده صنایع ایجاد کند، کشاورزی را گسترش دهد و در کل تولید را افزایش دهد. 

رزاقی یادآور شد: اینکه بگوییم در  سیاست دولت نقطه های ابهام زیاد است درست نیست. مگر رییس دولت در زمان انتخابات از مشکلات اقتصادی و این اقتصاد بیمار با اطلاع نبود؟ مگر نمی دانست که اقتصاد ایران بیرونی است و برای خروج از بحران باید درونی شود؟ درد اصلی اقتصاد کشور واردات و عدم تولید داخلی است.دولت به بحث اصلی جامعه فکر نمی کند. 24 سال است که مسئولین اقتصادی کشور  به دنبال سیاست های تعدیل اقتصادی رفتند و اندیشه های امام را نادیده گرفتند اما هنوز نفهمیده اند که اقتصاد لیبرالی بحران سازی می کند.

منبع : فردا نیوز

تدبیر24 : توزیع سبد کالا این روزها بهانه خوبی شده برای مخالفان دولت فعلی و عاشقان و مخلصان سینه چاک دولت پیشین ، تا به نحوه توزیع آن اعتراض کرده و با پوشاندن لباس دفاع از حقوق مردم به انتقاد از دولت تدبیر و امید بپردازند، اما حضرات مدافع حقوق ملت ، گویا صف های چند صد متری برای دریافت یک تکه مرغ یخ زده در دولت معجزه هزار سومشان را و از آن مهم تر سکوتشان در مقابل این اقدام را فراموش کرده اند.

به گزارش خبرنگار اجتماعی تدبیر24 توزیع سبد کالای حمایتی میان اقشار کم درآمد از همان ابتدا با مخالفت و انتقاد برخی از چهره های سیاسی و اقتصادی مواجه شد و در مقابل برخی دیگر نیر به حمایت از آن پرداخته و توزیع آن در شرایط فعلی را ضروری دانستند، با وجود موافقت ها و مخالفت ها سرانجام این طرح آغاز شد ومشمولان دریافت سبد کالا برای دریافت اقلام خود به مراکز معرفی شده مراجعه کردند، در این بین طبیعی بود که قشر آسیب پذیرو کم درآمد جامعه حساسیت زیادی به تهیه این سبد داشته باشد، چراکه این قشر طی هشت سال گذشته همواره فشار زیادی را متحمل شده و از سوی دیگر تجربه تلخی از تصمیمات دولت احمدی نژاد داشتند و نگران بودند تا مبادا برنامه های دولت عدالت محور ناگهان در میانه راه توزیع سبد کالا متوقف شده یا از نوع، کیفیت و حتی حجم اقلام آن کاسته شود.

تجمع مردم در صف سبد کالا متاثر از میزان اعتماد مردم و دولت گذشته

محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی با اشاره به بی ثباتی تصمیمات دولت گذشته می گوید:یکی از دلایل ازدحام مردم برای دریافت سبد کالا ترس آنان از حذف این سهمیه بود.

وی درباره رفتارشناسی مردم در نحوه توزیع سبد کالا و ازدحام آنها در بسیاری از شعبه‌های توزیع نیز گفت: یکی از دلایل ازدحام این است که این کار،‌ کار جدیدی بوده و تاکنون به اینگونه عمل نمی‌شده است. بنابراین طبیعتا برخی نابسامانی‌ها و ناهماهنگی‌ها وجود دارد.

اسفنانی همچنین نحوه توزیع سبد کالا را دلیل دیگر ازدحام مردم دانست و بیان کرد: به دلیل اینکه محل‌های توزیع سبد کالا محدود است مردم مجبور به ازدحام می‌شود همچنین باید گفت شاید این واهمه در بین مردم وجود دارد که این تصمیم گرفته شده در رابطه با توزیع سبد کالا منتفی شود.

ضرورت اصلاح خرده فرهنگی غلط میان مردم

روی دیگر این موضوع نیز، وجود عادتی اشتباه در میان ایرانیان است که متاسفانه این عادت در هشت سال اخیر نیز به شدت تشدید شده است و متاسفانه عده ای که عمدتا از قشر محروم جامعه هستند طمع زیادی برای دریافت اجناس و اقلام رایگان دارند، موضوعی که نمونه آن را چندی پیش در طرح سینما سلام در سراسر کشور دیدیم و اجرای رایگان این طرح حتی منجر به درگیری و خونریزی برای تماشای یک فیلم شد.

علی مطهری نماینده تهران در مجلس نیز با بیان اینکهما مردم خود را می‌شناسیم اگر الان بگوییم که فلان جا جارو توزیع می‌شود همه می‌آیند و صف می‌بندند، گفت: البته دولت هم باید به شیوه‌های دیگری نسبت به توزیع سبد کالا اقدام می‌کرد که یکی از آنها تحویل این سبد کالا در منازل مردم است ، ما مردم خود را می‌شناسیم پس باید دولت در نحوه توزیع سبد کالا تدبیری اتخاذ می‌کرد که منجر به صف‌های طولانی نمی‌شد. به نظرم دولت مقداری بی‌تجربگی کرد و این کارش به خوبی انجام نشد.

مطهری با بیان اینکه ما همه فرهنگ مردم را می‌دانیم، به بیان خاطره‌ای از دوران جنگ تحمیلی پرداخت و گفت: یک سال در دولت مهندس موسوی در عید قربان اعلام شد که گوسفند در مکانی خاص ارزان‌تر توزیع می‌شود. بعد از این اعلام صف‌های طولانی تشکیل شد و خیلی‌ جاها کار به چاقوکشی كشید ومشکلاتی را درست کرد بنابراین باتوجه به این تجربه این نوع شیوه توزیع درست نیست. این رفتار ریشه‌های فرهنگی دارد. باید بررسی و ریشه‌یابی کرد علاوه بر آن نیز باید با عنایت به شناختمان از مردم ایران برنامه‌ریزی کنیم. زمانی ما برای مردم سوئیس برنامه‌ریزی می‌کنیم که طبیعتا آن برنامه با برنامه‌ریزی برای مردم خودمان فرق دارد دولت باید تمامی این موارد را در نظر می‌گرفت.

اما موضوع بعدی این بار مربوط به عملکرد برخی رسانه ها می شود، چراکه این رسانه ها اقدام به پخش تصاویری از صف های شلوغ و طولانی و درگیری های آن کرده که البته ممکن است در پاسخ به این انتقاد پاسخی نظیر وظیفه خبرنگار و عکاس خبری در انتقال نقایص و مشکلات مردم به مسئولان مطرح شود که در مقابل آن توجه به این نکته حائز اهمیت است که به عنوان مثال تنها در یک مورد یکی از خبرگزاری ها وابسته به نهادی امنیتی تصویری درگیری دو زن در صف سبد کالا را منتشر کرده اما تصویری از اماکن خلوت تحویل سبد کالا منتشر نکرده است!

دفاع از توزیع سبد کالا

محمد غرضی ، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری اخیر از مدافعان طرح توزیع سبد کالاست و معتقد است:در شرایط تورمی فعلی و با توجه به شکاف عمیق طبقاتی ایجاد شده ، چاره ای به جز توزیع سبد کالا برای دولت نمانده بود و اگر دولت بخواهد به مردم پول نقد بدهد ، آثار سوء تورمی خواهد داشت، پس ناگزیر به توزیع سبد کالا ست.

احمد توکلی، عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه به نظر من سبد کالا را نمی‌توان ننگ دانست، گفت: در شرایطی که رکود به جای رونق اقتصادی حاکم است مردم باید به حداقل‌ها دسترسی داشته باشند.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در پیشنهادی به دولت خواستار ارائه کارت‌هایالکترونیکیبه مردم شد و گفت: ارائه تسهیلات به عموم جامعه خوب است ولی این کار باید همراه با حفظ عزت آنها باشد.

وی تصریح کرد: به نظر من سبد کالا را نمی‌توان ننگ دانست زیرا در شرایطی که رکود به جای رونق اقتصادی حاکم است مردم باید به حداقل‌ها دسترسی داشته باشند.

با این وجود چهارشنبه شب، دکتر حسن روحانی ، رییس جمهور کشورمان که صبح آن روز در جلسه هیات دولت، علی ربیعی را مسئول ساماندهی وضعیت موجود توزیع سبد کالا، ایجاد وحدت مدیریت و اطلاع‌رسانی بین دو وزارتخانه‌ مامور این کار کرده بود، به رسانه ملی آمد و در بخش هایی از سخنانش با بیان اینکه اقشار آسیب‌پذیر جامعه ما از نظر سلامت و امنیت غذایی در فشار هستند.، گفت: تامین اعتبار برای حل مشکل این اقشار مشکل است اما من گفتم باید به این اقشار کمک کنیم. سبد کالا برای کمک به این اقشار بود که جایگزین یارانه نمی‌شود و یارانه سر جای خود باقی می‌ماند. البته این طرح اشکالاتی هم داشت که من متاثر شدم و دستور دادم هیاتی مشکلات به وجود آمده را بررسی کند، اما من می‌خواهم بگویم ما نه یک سیستم مالیاتی دقیقی در کشور داریم که ثروت ثروتمندان را شفاف بیان کند و نه یک سیستم جامع تامین اجتماعی داریم تا وضع فقرا را مشخص کند.

عذرخواهی رئیس‌جمهور از مردم بخاطر مشکلات توزیع سبد کالا

روحانی با بیان اینکه "چه در مرحله نخست توزیع سبد کالا و چه در مراحل بعدی آن، سبد کالا شامل همه مردم نمی‌شود"، افزود: باز هم عده‌ای باقی می‌مانند که این سبد به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. ممکن است بخشی از مردم که وضع مالی خوبی ندارند، سبد به آن‌ها نرسد اما آیا ما کاری را که نمی‌توانیم به طور 100 درصد انجام دهیم و می‌توانیم 90 درصد آن را انجام دهیم، ترک کنیم؟

رئیس‌جمهور با بیان اینکه "بخشی از مردم برای ما قابل شناسایی هستند"، گفت: بخشی از افرادی که وضع مالی‌شان در مضیقه است، برای ما قابل شناسایی است اما برخی دیگر از مردم در هیچ حساب و کتاب و آماری نیستند.

وی با بیان اینکه "تلاش دولت بر این است که آمار دقیق و درستی داشته باشد"، تصریح کرد: اگر مردم در زمینه سبد کالا به زحمتی افتادند، من به عنوان رئیس‌جمهور از آن‌ها عذرخواهی می‌کنم.

ضمن برطرف کردن نقص‌ها، به عذرخواهی خود افتخار می‌کنیم

رئیس‌جمهور با بیان اینکه "چنانچه نقصی در این زمینه وجود داشته باشد، ما این نقص را به مردم اعلام خواهیم کرد"، گفت: ما از مردم عذرخواهی خواهیم کرد و در جایی که نقصی وجود داشته باشد، به عذرخواهی خود افتخار می‌کنیم و آن‌ها را برطرف می‌کنیم.

روحانی با بیان اینکه "هدف این است که مردم از لحاظ معیشت، بویژه از لحاظ مواد غذایی مقداری و در حد توان دولت، بهبودی در زندگی‌شان حاصل شود"، تاکید کرد: ما باید اقدامات اساسی در این زمینه انجام دهیم و قدم به قدم به سمت جلو پیش برویم و سرمایه‌گذاری و کارآفرینی انجام دهیم تا مردم روی پای خود بایستند و دیگر نیازی نه به سبد کالا و نه یارانه نداشته باشند

.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در دولت احمدی نژاد که مدام حرفای تبلیغاتی شنیده می شد نیز اوضاع مانند همین دولت بود. 550 میلیارد دلار دست آقای رییس جمهور بود اما مدام انتقاد کرد که روسای قبلی چنین و چنان بودند! هیچ کدام مسئولین  نپذیرفتند عامل این موضوع که قشر محروم هر روز شکننده تر می شود خود دولت است. مدام به دنبال مقصر در دولتهای گذشته می گردند. از دولت آقای هاشمی گرفته تا دولت روحانی تفکرات اقتصادی هیچ تفاوتی نکرده است.

منبع : تدبیر 24